VOC "Duyfken" 1606

WILLEM JANSZOON

Willem Janszoon urodził się około 1570 roku, ale nic nie wiadomo o jego wczesnym życiu.

Pierwszy raz pojawia się w służbie dla kompanii Oude, poprzedniczki Holenderskiej Kompanii Wschodnioidyjskiej (VOC), w roku 1598 roku jako mat na pokładzie Hollandii, okrętu z floty drugiej holenderskiej wyprawy do Indonezji pod dowództwem Jacoba Corneliszoon'a van Neck.

5 maja 1601 roku ponownie popłynął do Indii Wschodnich jako kapitan okrętu "Lam", jednego z trzech we flocie Jorisa van Spilbergena.

Janszoon wypłynął z Holandii do Indii Wschodnich po raz trzeci 18 grudnia 1603 r. Jako kapitan "Duyfken'a", jednego z dwunastu okrętów wielkiej floty Stevena van der Hagena. Wtedy też został wysłany na południowy-wschód w poszukiwaniu nowych punktów handlu,  szczególnie w Nowej Gwinei i dalej na południe od Jawy.

18 listopada 1605 roku Willem Janszoon, jako dowódca "Duyfken'a" wyruszył z Bantamu w kierunku Nowej Gwinei i po przepłynięciu Morza Arafura wpłynął do Zatoki Karpentaria. Tam zakotwiczył na rzece Pennefathera na Półwyspie York niedaleko dzisiejszego miasta Weipa. Istnieje wiele hipotez na temat jeszcze wcześniejszego odkrycia Australii przez żeglarzy z Chin, Francji czy Portugalii, ale wyprawa Janszoona to pierwsze udokumentowane i bezsporne odkrycie tego kontynentu.

Janszoon sporządził około 320 km mapy linii brzegowej sądząc, że to południowe przedłużenie Nowej Gwinei. W trakcie wypraw na ląd zginęło 10 ludzi i w czerwcu 1606 roku okręt powrócił do Bantamu. Odkryty ląd Janszoon nazwał "Nieu Zeland" na cześć holenderskiej prowincji Zelandia, ale nazwa się nie przyjęła i dopiero później została użyta przez holenderskich kartografów dla współczesnej Nowej Zelandii.

W roku 1611 Janszoon powrócił do Holandii wciąż wierząc, że odkryte przez niego ziemie są połączone z Nową Gwineą i błąd ten jeszcze długo był powielany na holenderskich mapach.

W czerwcu 1618 roku Janszoon po raz drugi dopłynął do Australii, najprawdopodobniej do Przylądka Północno-Zachodniego na zachodnim wybrzeżu w okolicach dzisiejszego miasta Exmouth.

Około roku 1619 powrócił do Holandii, gdzie został członkiem Rady Indii i pełnił funkcję Vice-Admirała, a później Admirała we flocie holenderskiej. W tym samym roku otrzymał nagrodę za przejęcie czterech okrętów Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w pobliżu Tiku na Zachodniej Sumatrze, które pomagały Jawajczykom w obronie Dżakarty przeciwko Holendrom. Brał udział w negocjacjach w 1620 roku z Anglikami, a później uczestniczył w wyprawie do Manili przeciwko kupcom chińskim handlującym z Hiszpanami. W latach 1623-1627 był gubernatorem Bandy. Po misji dyplomatycznej w Indiach powrócił do Holandii w 1628 roku. Nic nie wiadomo o ostatnich latach życia Willema Janszoon'a. Zmarł najprawdopodobniej około roku 1630.

DUYFKEN

"Duyfken" (hol. Gołabek) został zbudowany w 1595 roku w Republice Zjednoczonych Prowincji (dziś Holandia), jako szybki, lekko uzbrojony mały okręt przeznaczony do transportu cennych ładunków. W tym samym roku wyruszył wraz z trzema innymi okrętami (Amsterdam, Mauritius i Hollandia) pod dowództwem Cornelisa de Houtmana na pierwszą wyprawę do Indonezji, której celem było przełamanie dominacji Portugalczyków. Wyprawa ta zakończyła się klęska Holendrów.

W 1601 ponownie wypłynął wraz z flotą składającą się z pięciu okrętów na Daleki Wschód. Tam, po dotarciu do Bantam napotkano blokującą flotę portugalskich okrętów o łącznej liczbie ośmiu galeonów i dwudziestu dwóch galer. Sporadyczne bitwy z Portugalczykami doprowadziły z początkiem 1602 roku do przerwania blokady i zakończenia dominacji Portugalii w handlu przyprawami z Europą. W kwietniu 1603 roku Duyfken raz jeszcze powrócił do Holandii.

W grudniu 1603 roku wypłynął w kolejną podróż do Indii, jako okręt nowopowstałej Kompanii Wschodnioindyjskiej (VOC). W 1605 roku pod dowództwem Willema Janszoon'a dotarł do wybrzeży Australii. Przez kolejne lata uczestniczył w walkach Holendrów z Portugalczykami od Madagaskaru po Nową Gwineę.

W 1608 roku okręt w trakcie napraw na rafie koło wyspy Ternate uległ dodatkowym uszkodzeniom, które uznano za zbyt poważne i zrezygnowano z dalszych napraw.

Dzięki powstaniu w 1993 roku organizacji "Duyfken 1606 Replica Fundation" rozpoczęto w  roku 1997 budowę repliki Duyfkena, którą ukończono 10 lipca 1999 roku. Więcej informacji można znaleźć na stronie Duyfken 1606 Replika Fundation.